“It pleased the Lord to choose this dark corner of the land to place his name here and to honour us, undeserving creatures, with the happiness of being the first in all these parts among whom was practised the glorious ordinance of baptism, and to gather here the first church of baptized believers [in Wales].”
Felly ysgrifennodd John Myles am Ilston, lle plannwyd eglwys gyntaf y Bedyddwyr yng Nghymru yn 1649 fel rhan o fudiad ehangach o blannu eglwysi Bedyddwyr. Roedd y mudiad hwn wedi sefydlu cynulleidfaoedd ar draws De Cymru o fewn degawd, gan osod y sylfeini ar gyfer tystiolaeth Fedyddiedig yn y wlad sydd wedi tyfu dros y canrifoedd ers hynny.
Yn ein gwasanaeth Ilston yn 2021, a gynhaliwyd ar-lein ddechrau mis Tachwedd, troesom i edrych yn ôl ar yr arloeswyr efengylaidd cynnar hyn a’r gwersi y gallwn ddysgu ganddynt heddiw. Gwyliwch Dr Densil Morgan yn y fideo uchod yn amlinellu hanes Myles a’i gyd-weithwyr yn y 1650au ynghanol bwrlwm y blynyddoedd hynny.